در عصر جدید صنعت بیمه در تمامی شئونات زندگی انسان‌ها وارد گردیده تا حدی که در کسب‌وکارها و حتی در حوزه مسائل مختلف خانواده و اجتماع نیز بدون بیمه نمی‌توان حتی یک گام برداشت. بدون شک، صنعت بیمه در تسهیل و رونق فعالیت‌های اقتصادی جامعه نقش مهمی را ایفا می‌کند و صنعت بیمه در اقتصاد و بازار سرمایه به‌عنوان یکی از بخش‌های پیشرو و مهم محسوب می‌شود. در شرایط فعلی بیمه و بانکداری از ملزومات اقتصاد مدرن محسوب می‌شوند و انجام هرگونه فعالیت اقتصادی بدون پشتوانه این دو موفقیت‌آمیز نخواهد بود. بااین‌وجود ارتقا جایگاه بیمه در اقتصاد کشور ضروری است و با این رویکرد می‌توان بعد حمایتی آن را در اقتصاد کشور بهبود بخشید و از سوی دیگر منابع بیشتری را برای سرمایه‌گذاری‌های این بخش ایجاد نمود.
در سال‌های اخیر تلاش مجموعه دست‌اندرکاران بیمه و نهادهای نظارتی بیمه یعنی بیمه مرکزی ایران توفیق بزرگی در این صنعت ایجاد کرده است و آن افزایش نرخ نفوذ بیمه‌ای است که به‌عنوان مهم‌ترین شاخص گسترش بیمه در اقتصاد شناخته‌شده است. ارائه پوشش‌های بیمه‌ای مختلف و مناسب برای رفع نگرانی سرمایه‌گذاران و افزایش رفاه خانواده و توسعه صنعت بیمه برای شکوفایی اقتصادی کشور امری ضروری و مهم محسوب می‌شود. وجود شرکت‌های بیمه خصوصی و رقابت موجود بین آن‌ها بر تعمیم و توسعه بیمه تأثیر تعیین‌کننده‌ای داشته است و تنوع‌بخشی خدمات بیمه و عرضه پوشش‌های جدید بیمه‌ای مطابق با نیاز جامعه به‌منظور گسترش سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی کشور در برنامه توسعه صنعت بیمه باید دنبال شود. درعین‌حال بیمه به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اقتصادی در اقتصاد کشورها نقش مهمی را ایفا می‌کند و هرچه سهم صنعت بیمه در تولید ناخالصی داخلی و ضریب نفوذ آن افزایش یابد اقتصاد آن کشور نیز پیشرفته‌تر خواهد بود.
بر این اساس کارشناسان حوزه اقتصادی صنعت بیمه را به‌عنوان یکی از عوامل افزایش تاب‌آوری جامعه در مقابل مشکلات و بلایای طبیعی می‌شناسند. کارشناسان مسائل اقتصادی عقیده دارند که بیمه برای کنترل و بی‌اثر کردن فشارهای حوزه‌های متفاوت در اقتصاد مقاومتی نقش حیاتی را ایفا می‌کند و حتی قادر به تبدیل این فشارها به فرصت است. آنچه واضح و آشکار است این است که برای دستیابی به اقتصاد مقاومتی که تدبیر پردازان کشور بارها به اجرای آن تأکید نموده‌اند باید بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خوداتکایی تأکید کرد. درصورتی‌که دقیق نگاه کنیم جایگاه بیمه برای دستیابی به این هدف بسیار کلیدی است. بر این اساس سرمایه‌گذاری در بخش بیمه علاوه بر حوزه اقتصادی بر دیگر جنبه‌های فرهنگی و روان‌شناختی تأثیر قابل‌توجهی دارد ازاین‌رو به‌عنوان نیاز اساسی جوامع امروزی شناخته می‌شود. عملکرد مثبت و روبه‌جلوی صنعت بیمه می‌تواند سطح زندگی جوامع را در جنبه‌های مختلف افزایش دهد و به‌عنوان عامل پیش برنده اقتصاد مقاومتی شناخته می‌شود. به این دلیل است که بیمه در کشورهای پیشرفته در تمامی عرصه‌ها به‌صورت پررنگ مشاهده می‌شود و به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر زندگی آن‌ها شناخته می‌شود.
نقش اصلی صنعت بیمه
به‌طورکلی، نقش اصلی صنعت بیمه کاهش ریسک‌هاست. هرچه احتمال ریسک افزایش یابد احتمال سرمایه‌گذاری کسب‌وکار در آن بخش کمتر خواهد بود اما شرکت‌های بیمه در صنعت، اقتصاد و اقتصاد مقاومتی نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
نقش بیمه در اشتغال‌زایی
در حال حاضر نقش بیمه در زندگی افراد به‌قدری پررنگ است که بدون بیمه کسب‌وکارها قادر به توسعه و گسترش نخواهند بود و زمانی که کسب‌وکارها قادر به گسترش نباشند بدون شک اشتغال نیز ایجاد نخواهد شد. بیمه در ایجاد اشتغال در جامعه نقش مستقیم دارد و شرکت‌های بیمه با استخدام نیروی انسانی باعث ایجاد اشتغال می‌شود و از این لحاظ نیز اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر حدود ۱۱۰ هزار نفر در صنعت بیمه مشغول به فعالیت هستند که نمایانگر پتانسیل بالای صنعت بیمه در حوزه اشتغال است و درصورتی‌که بتوان از روش‌های جدید فروش بیمه مثل استارت آپ ها بهره برد در صنعت بیمه شغل بیشتری ایجاد خواهد شد؛ زیرا امروزه در دنیا بخش‌های خدماتی حرف اول را در زمینه اشتغال می‌زنند و بیمه نیز از بخش‌های مثبت و مهم خدمات محسوب می‌شود که رفاه و آسایش افراد را تأمین می‌کند.
صنعت بیمه به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی در حوزه نهادهای مالی شناخته می‌شود و ضریب نفوذ آن به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه اقتصادی در جوامع مختلف محسوب می‌شود. در این میان بیمه عمر علاوه بر داشتن وجوه توسعه مالی و اقتصادی به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه رفاه نیز در نظر گرفته می‌شود. بیمه عمر بزرگ‌ترین بخش صنعت بیمه در دنیا محسوب می‌شود زیرا ازیک‌طرف با هدایت سرمایه‌های کوچک خانواده به‌سوی ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی و از دیگر سو با رفع دغدغه‌های آتی نهادها خانواده به‌عنوان عرضه‌کننده نیروی کار در توسعه اقتصادی و اجتماعی نقش انکارناپذیری دارد.
نقش بیمه در صنعت حمل‌ونقل
اهمیت و نقش بیمه در رونق صنعت حمل‌ونقل چگونه است و موانع تحریمی جدید چه تأثیری روی آن دارند؟ در این رابطه کارشناسان عقیده دارند که تحریم معاملات بیمه‌ای یکی از ابزارهای مهم و راهبردی وارد ساختن شوک به اقتصاد هر کشوری است. در دنیای امروز بیمه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهش اصطکاک‌های متعدد، متنوع و پیچیده مالی در معاملات داخلی و بین‌المللی کشورها در روان‌سازی، مدیریت و کاهش ریسک و ایجاد ثبات در فعالیت‌های اقتصادی و درنتیجه توسعه تجارت در سطح ملی و بین‌المللی دارد و در حال حاضر با حق بیمه معادل ۴٫۸ هزار میلیارد دلار بیش از ۶% تولید ناخالص جهانی به بیمه اختصاص دارد. درعین‌حال بخش حمل‌ونقل در ارتباطات بین‌المللی کشورها نقش حیاتی دارد. این بخش نیز یکی دیگر از کانال‌های اصلی وارد ساختن شوک به اقتصاد کشورها است و بدون شک بیمه یکی از ابزارهایی است که بدون آن صنعت حمل‌ونقل زمین‌گیر خواهد شد. ازاین‌رو می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین روش‌های وارد ساختن شوک به بخش حمل‌ونقل تلاش برای متوقف ساختن معاملات بیمه‌ای است.
نقش بیمه در اقتصاد خدماتی
به‌طورکلی می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد ثروت و رفاه اجتماعی اقتصاد خدماتی است در حقیقت تئوری سنتی اقتصاد که اقتصاد یک کشور را شامل سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات می‌داند پایان‌یافته است و تمامی فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی به‌صورت افقی در یکدیگر ترکیب‌شده‌اند. صنعت بیمه یکی از بخش‌های خدماتی محسوب می‌شود که علاوه بر اشتغال‌زایی تولید ناخالص ملی را به روش‌های مختلف ازجمله موارد زیر ایفای نقش می‌داند.
- ایجاد امنیت خاطر و آرامش روحی، نگرانی‌های ناشی از حوادث ناگهانی و پیش‌بینی‌نشده را از اذهان عمومی جامعه پاک‌کرده و از این طریق به گردش چرخ‌های اقتصادی و فعالیت‌های جامعه و مردم تا حد زیادی کمک می‌کند. بدون پشتوانه پوشش‌های بیمه‌ای فعالیت‌های اقتصادی همراه با بیم و امید خواهند بود و هیچ‌گونه فعالیتی حتی فعالیت‌های کوچک با سرمایه اندک بدون تأمین خاطر ناشی از پوشش بیمه‌ای امکان‌پذیر نخواهد بود.
- با پرداخت خسارت ناشی از خطرهای تحت پوشش امکان تداوم تولید و استمرار فعالیت و زندگی عادی فراهم خواهد شد و از بار مسئولیت دولت برای حمایت و تأمین زیان دیدگان کاسته خواهد شد.
- از طریق سرمایه‌گذاری وجوه و منابعی که در اختیار شرکت قرار می‌گیرند و مشارکت دادن بیمه‌گذاران در سود حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها به رواج بازار بیمه و استقلال بیمه‌گذاران کمک می‌کند و در بازار سرمایه در نقش یک‌نهاد سرمایه‌گذار ایفای نقش کرده و به گردش چرخه اقتصادی کشور کمک می‌کند.
در این شرایط حق بیمه‌های فراوانی که هرساله بیمه‌گذاران به شرکت‌های بیمه پرداخت می‌کنند علاوه بر پرداخت خسارت ها به چندین روش مختلف می‌توانند مورد بهره‌برداری قرار گیرند. بخشی از آت برای پشتوانه پرداخت خسارت‌ها به‌صورت نقدی و در حساب‌های بانکی که اغلب حساب‌های پس‌انداز کوتاه و یا بلندمدت هستند و سود سرمایه‌گذاری نیز به آن تعلق می‌گیرد، نگهداری می‌شود. بخشی صرف هزینه‌های اجرایی و اداری می‌شود. بخش عمده منابع حاصل نیز به صورت‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌شود و ایجاد سود می‌کند. بخش اندک باقی‌مانده هم سود فعالیت‌های بیمه‌ای نصیب سهامداران شرکت‌های بیمه می‌شود.
ضریب نفوذ بیمه
رئیس‌کل بیمه مرکزی با اشاره به ضریب نفوذ بیمه عنوان می‌کند که میانگین ضریب نفوذ بیمه در دنیا ۶ تا ۶٫۵% است. ضریب بیمه‌های غیر عمر نیز حدود ۲٫۷% است که این عدد در ایران حدود ۱٫۸% است که از این لحاظ با میانگین جهانی تفاوت چندانی نداریم. رئیس‌کل بیمه مرکزی درعین‌حال با اشاره به میانگین نفوذ بیمه‌های عمر در ایران عنوان می‌کنند که میانگین نفوذ بیمه‌های عمر در دنیا ۶% است و این عدد در ایران نسبت به میانگین جهانی دارای فاصله زیادی است. وی در این رابطه همچنین عنوان می‌کنند که در بخش بیمه‌های عمر که ضریب نفوذ آن‌ها به‌طور میانگین در دنیا ۳٫۵% است کمی عقب هستیم. این رقم در ایران حدود ۰٫۲۵% است که باعث شده است تا بیمه‌ها در بازار مالی نقش خوبی ایفا نکنند. نقش بازار پولی در تأمین مالی شرکت‌ها ۹۰%، سهم بیمه کمتر از ۶% و سهم بازار سرمایه کمتر از ۳% است درحالی‌که نقش بیمه‌ای بیمه‌های آمریکا در بازار مالی این کشور حدود ۳۳% است.
به‌طورکلی می‌توان گفت یکی از ابزارهای مهم مدیریتی که می‌تواند باعث گردش چرخ‌های اقتصاد شود و ضریب موفقیت را افزایش دهد بیمه است.
